Ujedno ova tvrđava jedan je od najimpozantnijih objekata graditeljskog naslijeđa glavnog grada Bosne I Hercegovine. 

Dominantan položaj Bijele tabije koja je na istočnoj visinskoj koti sarajevske kotline u odnosu na izgled gradske jezgre, ostavlja specifičan pečat ljudskog stvaralaštva. 

Zanimljiv podatak je da je Bijela tabija ime dobila po bijelom krečnjaku od kojeg je i sagrađena.

O vremenu nastanka Bijele tabije do danas su izrečena različita mišljenja. Prema jednom, objekat je nastao oko 1550. godine (mišljenje je zasnovano na podacima koje daje putopisac Katarino Zeno), a porušena je u vrijeme izgradnje Vratničkog grada i na njenom mjestu je izgrađena nova tabija, koju danas prepoznajemo po poligonalnom obliku.

Prema drugom mišljenju, na mjestu Bijele tabije se još u srednjem vijeku nalazila tvrđava, koja nije bila veća od uobičajenog tipa srednjovjekovne odbrambene utvrde koja štiti otvoreno naselje (podgrađe) u njenoj blizini, navodi se na stranici Kantonalnog zavoda za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Sarajeva.

Arheološka istraživanja pokazala su kako je najstariji dio tvrđave sagrađen još u srednjem vijeku, krajem 14. ili početkom 15. vijeka, te da je tvrđava dograđivana u vrijeme osmanske, a potom i austro-ugarske vladavine.

Od velikog značaja za odbranu grada

Ova tvrđava bila je od velikog značaja za odbranu grada prilikom napada austrijskog princa Eugena Savojskog u 17. vijeku, te austrougarske vojske 1878. godine.

Uspješnu rekonstrukciju izgleda srednjovjekovne tvrđave na mjestu Bijele tabije uradio je Alija Bejtić, na osnovu podataka koje daju izvori iz 17. vijeka.

Vrsni poznavalac historije šehera i njegovih simbola, arhitekta Mufid Garibija kazao je kako o značaju Bijele tabije dovoljno govori i činjenica da je upravo ona bila prva lokacija na kojoj su, nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, snage UN-a formirale svoje vojno utvrđenje i podigle zastave.

Bijela tabija je danas Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. 



Autor: A. Rovčanin 
Montaža: Nein Mustafić