Femi Kuti, sin legendarnog Fela Kutija (Nigerija) rodonačelnika muzičkog pravca afrobeat, nastupit će na Tgu Susan Sontag ispred Narodnog pozorišta Sarajevo, u subotu, 22. jula u 22 sata.

Prije njih publiku će od 20 sati zagrijati veterani i pioniri rock muzike na ovim prostorima DADO TOPIĆ & TIME Company.  “Makedonija”, “Za koji život treba da se rodim”, “Da li znaš da te volim”,  spomenimo samo neke od kultnih pjesama sa kojima je grupa Time sedamdesetih godina prošlog stoljeća stekla reputaciju najvažnije progresivne rock grupe ex Jugoslavije.

Koncert se organizuje u saradnji sa Narodnim pozorištem Sarajevo/Kultura na ulice, pod pokroviteljstvom Vlade Kantona Sarajevo, Grada Sarajeva i u partnerstvu sa Turističkom zajednicom KS.

FEMI KUTI briljira kao vrhunski solista na (alt i sopran) saksofonu, trubi i orguljama, a ništa slabiji nije ni kao pjevač. Njegova muzika koju naziva afrobeat predstavlja energičan i šarolik zvučni kolorit i crossover spoj funka, soul-jazza, tradicionalne muzike Zapadne Afrike sa primjesama punka, sambe, salse i hip-hopa.

Kao nekada Bob Marley i Femi Kuti osim muzike na koncertima prenosi i društvenu poruku o Africi, njenim prirodnim bogatstvima, ali i o siromaštvu i izgladnjelim ljudima, njenim neprestanim ratovima, umjetnim pravolinijskim granicama među državama koje su povukli kolonizatori i nametnutim društvenim uređenjima. Zbog svog aktivizma usmjerenog protiv društvene i socijalne nepravde, te skretanja pažnje na aktuelni problem AIDS-a u Africi, Femi Kuti je 2022. godine proglašen UNICEF-ovim ambasadorom dobre volje, a Amnesty International ga je 2012. godine imenovao za afričkog ambasadora.

U Sarajevo dolazi u pratnji svog benda od trinaest članova “The Positive Force”. Prema riječima muzičkih kritičara i znalaca ovaj bend nije specifičan samo po brojnosti, nego i po izuzetnim nastupima na kojima, svojom ritam sekcijom koja se poigrava sa nepravilnim afričkim ritmovima i snažnom četveročlanom duvačkom sekcijom, naprosto “žare i pale”. Muzičari koji se nalaze iza Femi Kutija, uspješno kombiniraju “naelektrisano” muziciranje na najvišem profesionalnom nivou sa šoubiznisom, zabavom i plesom, tako da čine da na kraju izgleda kao da je publika na pozornici pratila ne jedan nego tri nezaboravna šou programa. 

(Recimo i to da su Femi Kuti & The Positive Force nastupali na europskoj turneji sa Red Hot Chili Peppersima 2011. godine).

Sve ovo garantuje vrhunsku svirku sa koje niko neće otići nezadovoljan i šou koji se naprosto ne smije propustiti!

Svojom snažnom ličnošću, profesionalizmom i sjajnim scenskim nastupom Femi Kuti  (60) bez problema puni dvorane i osvajaja srca publike. Godine bavljenja muzikom stvorile su od njega vrsnog muzičara i instrumentalistu. 

Iza sebe ima vešedecenijsko iskustvo muziciranja na najpoznatijim svjetskim pozornicama. Muzički kritičari su s pravom primijetili da Instrumenti kao što su saksofon, truba i orgulje u rukama ovog vrsnog muzičara žive i nisu žrtve besciljnog improviziranja nego su sredstvo koje služi da bi se iskazalo ono najdublje, svojstveno svakom čovjeku. O tome sa kakvom lakoćom Femi Kuti vlada svojim instrumentom govori i interesantan podatak da je 2017. godine oborio Guinnessov svjetski rekord u najdužem neprekinutom držanju jedne note na saksofonu – Taj rekord iznosi nevjerovatnih 51 minut i 35 sekundi, a postignut je služeći se tehnikom kružnog disanja (koja podrazumijeva istovremeni udisaj i izdisaj). Kao što smo rekli, pored toga što je vrhunski multiinstrumentalista, iskazao se i kao uspješan pjevač koji ostavlja neobično snažan utisak na slušaoca. 

Femi Kuti je najstariji sin nigerijskog velikana afrobeat muzike, Fela Kutija. Gotovo je nemoguće procijeniti i naglasiti koliku važnost i uticaj je njegov otac, Fela Kuti, imao na savremenu muziku Afrike, ali i na različite muzičke žanrove širom svijeta. Spomenimo samo da su pod velikim uticajem Fela Kutija bili mnogobrojni američki jazz muzičari, ali i pioniri novog vala kao što su Talking Headsi, ili muzičar i producent svjetskog glasa Brian Eno.

Ono što je James Brown napravio u Sjedinjenim Državama tokom 60-tih i 70-tih godina prošlog stoljeća pretapanjem R&B-a, jazz i rock muzike, u jedan potpuno novi žanr koji je nazvan funk muzika. To je u istom periodu Fela Kuti u Africi učinio spajanjem sirovog zvuka gitare sa tradicionalom muzikom Zapadne Afrike,  dodajući u to primjese soula, funka i R&B-a, kombinujući to sa čvrstom duvačkom i ritam sekcijom koja se poigrava sa naelektrisanim afričkim poliritmovima i začinjavajući sve sa tekstovima koji su nabijeni političkim antikolonijalnim sadržajem. Na taj način je stvoren poseban žanr koji je nazvan afrobeat. Kao i sama Afrika, tako i muzički pravac afrobeat nudi bezbrojne mogućnosti unutar svoje forme.

Stopama svog oca nastavio je i Femi Kuti, a impresivnu muzičku karijeru počeo je graditi sa 15 godina „učeći zanat” sviranjem u očevom bendu. Svoje prvo iskustvo lidera u bendu stekao je 1984. godine, kada je vojska na aerodromu u Nigeriji uhapsila njegovog oca neposredno pred odlazak na američku turneju. Fela Kuti je zamolio Femija da preuzme ulogu frontmena kako koncerti ne bi morali biti otkazani. Mladi Femi je preuzeo dirigentsku palicu i očev bend „Egypt 80” je pod njegovim vođstvom odsvirao seriju izuzetno dobro primljenih svirki širom SAD-a. Vrhunac te turneje bio je muzički, tehnički, ali i emotivno uzbudljiv nastup u poznatoj dvorani Hollywood Bowla-a.

Godine bavljenja muzikom stvorile su od Femi Kutija vrsnog muzičara i instrumentalistu.  Briljira kao vrhunski solista na saksofonu, trubi i klavijaturama, a ništa slabiji nije ni kao pjevač.  Nakon godina provedenih na turnejama sa ocem, Femi uprkos protivljenju svoga oca, osniva grupu „The Positive Force” sa kojom 1989. godine objavljuje svoj debi album pod nazivom „No Cause for Alarm” za izdavačku kuću Polygram. Njegov album predstavljao je sirovi spoj funka, soul-jazza, uz vješto poigravanje sa nepravilnim afričkim ritmovima i snažnom duvačkom sekcijom, a sve to bilo je popraćeno tekstovima ispunjeni oštrim društvenim kritikama i političkim komentarima. Album je pobrao izuzetno pohvalne kritike, a emitovan je na radijskim stanicama širom Afrike, Europe i Azije. Uprkos tome, napuštanje očevog benda će izazvati međusobne sukobe između oca i sina, koji će trajati dugi niz godina. Zvuk njegovog benda odstupio je od afrobeatovog pristupa orijentiranog na jazz improvizaciju. Femi je proširio taj žanr uvodeći novi izraz, nudeći pooštrene ritmove, brži tempo, dodavanje sintisajzera i bubnjeva i obuhvatajući elemenate punka, elektronske muzike i hip-hopa.

Godine 1995. izdaje album jednostavno nazvan Femi Kuti, za Motownovu etiketu Tabu. Nakon smrti Fela Kutija, 1997. godine, Femi se pojavljuje kao nasljednik afrobeat muzičkog pravca, a Femi je svoju karijeru nastavio ne samo kao muzičar, nego i kao društveni aktivista.

Godine 2000. Femi je ponovo otvorio jazz klub „The Shirine“, koji su njegovom ocu 1977. godine zatvorili i zapalili vladini zvaničnici. Klub, kojem je Femi promijenio ime u „The New Afrika Shirine“ i koji je vodila njegova sestra, pjevačica i plesačica Yeni Anikulapo – Kuti, postao je odredište i destinacija za turneje brojnih umjetnika i „izlog” u kojem se predstavljala cijela jedna nova generacija afričkih muzičara. Femi Kuti sa svojim bendom redovno nastupa u plesnoj dvorani koju je u tom klubu izgradio kao uspomenu na oca.

Femi je također i dugogodišnji obožavatelj hip-hopa. Godinama je tražio način da se približi toj izuzetno brojnoj publici. Godine 2001. objavio je Fight to Win, na kojem je sarađivao sa američkim reperima: Jaguar Wright, Mos Def i Common. Album je dostigao deseto mjesto na top-listi World Music albuma.

 Godine 2002. Femi je obradio klasik svog oca, pjesmu  “Water No Get Enemy” za album Red Hot & Riot. Kompilaciju su objavili Red Hot Organization i MCA kao posvetu Fela Kutiju. Na ovom projektu Femi je kao saradnike angažovao vrhunske američke umjetnike kao što su: D'Angela, Macy Gray, Soultronics, Nile Rodgersa i Roya Hargrovea. Sav prihod od tribute albuma doniran je dobrotvornim organizacijama posvećenim podizanju svijesti o AIDS-u i borbi protiv ove bolesti.

Albumi koje je potom objavo: Day by Day, 2008. dvostruki film Africa for Africa 2011. i No Place for My Dream iz 2013. nominirani su za nagradu Grammy u Sjedinjenim Državama u kategoriji world muzike.

Godine 2011. Femi Kuti & The Positive Force nastupali su na turneji sa Red Hot Chili Peppersima u Europi.

ADOLF TOPIĆ, POZNATIJI KAO DADO TOPIĆ, hrvatski je muzičar, tekstopisac, aranžer, gitarist i rock pjevač. Rođen je 1949. u Novoj Gradiški.  Muzikom se počinje baviti u srednjoj školi, kao član sastava „Đavolji eliksiri“, gdje je pjevao i svirao bas. Svirao je u grupi “Lavine“ i “Dinamiti“.  Godine 1969. postaje član sastava “Korni grupe“. Popularnost stječe sa zagrebačkom grupom “Time“, koju osniva zajedno s Vladimirom Mihaljekom. S grupom “Time“ i “Pop selekcijom“ nastupao je po Berlinu, gdje su dobili nagradu za pjesmu “Berlin“ na Svjetskom festivalu mladih u Berlinu.

Nakon raspada “Timea“, počinje sa svojom samostalnom karijerom. Topić je snimio dupli solistički koncert “Neosedlani“ 1979. godine. U pjesmi “Hej Jugoslaveni“  iskoristio je stihove Exuperyja, Jure Kaštelana i Alekse Šantića. Album “Šaputanje na jastuku“ objavio je 1980. godine. Godine 1984. “Negdje izvan planeta – Princeza“, a “Bolji život“ 1986. godine.  “Call it Love“ objavljuje 1993. godine. Surađivao je s grupom “Smak” na njihovom albumu “Zašto ne volim sneg” iz 1981. godine. Dado je sa spomenutom grupom otpjevao istoimenu pjesmu s albuma.

Topić se okušao i u glumi, te je glumio u “Crnoj kraljici”. Ova je rock opera praizvedbu imala 1995. godine u Lisinskom. Potpisuju ju Ivica Krajač i Zlatko Tanodi. 1998. godine Dado Topić ponovo počinje nastupati s grupom “Time” s kojom je odradio nekoliko koncerata. U to vrijeme je surađivao s grupom “Parni valjak” i “Telephone Blues Band”. Godine 2001. Topić je objavio album “Otok u moru tišine”, a 2004. “Apsolutno sve”.

Na vrh hrvatske muzičke scene vratio se s grupom “Dragonfly” i pjesmom “Vjerujem u ljubav” koja je pobijedila na Dori 2007. godine. S ovom je grupom Topić nastupao kao predgrupa na koncertu Bryan Adamsa u Osijeku. Godine 2008. Topić je sudjelovao na snimanju i promociji studijskog albuma makedonske grupe “Leb i Sol”. Na njihovom albumu “I taka nataka” otpjevao je dvije kompozicije. Godine 2016. objavio je dva albuma: “Dado Topić Live in Kerempuh” i “The Ultimate Collectio. Godine 1994. snimio je duet s Akijem Rahimovskim i njegovim bendom “Parni valjak” za pjesmu “Molitva” za koju je dobio Porin u kategoriji za najbolju vokalnu suradnju. Godine 2006. Topić je dobio “Fender Mega Muzika“ nagradu za najveći utjecaj na rock pjevanje u posljednjih 40 godina, a grupa “Dragonfly” dobila je nagradu za rock singl. Godine 2007. nastupao je na Dori, hrvatskom izboru za pjesmu Eurovizije, s grupom “Dragonfly” i pobijedio s pjesmom “Vjerujem u ljubav”.

Ulaz na koncerte je besplatan.

(Erna H.)